Uluslararası Kemalpaşazâde (İbn Kemal) Sempozyumu

Osmanlı İmparatorluğunun Tokatlı âlim ve Şeyhülislamı Kemalpaşazâde’yi değişik yönlerden inceleyen Uluslararası Kemalpaşazâde (İbn Kemal) Sempozyumu gerçekleştirildi.

Prof. Dr. Murat Demirkol’un organize ettiği Sempozyum, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Etlik Yerleşkesinde icra edildi. Sempozyuma akademisyenler ve Üniversite öğrencileri yanında değişik halk kesimlerinden ilgililer de katıldı. Tokat Milletvekillerinden Sayın Özlem Zengin ve Sayın Yusuf Beyazıt’ın protokol konuşması yaptığı Sempozyuma Tokat Dernekler Federasyonu Başkanı Kamil Dundaroğlu ve bazı dernek temsilcileri de iştirak ettiler. Sempozyum, Koronovirüssüreci sonrasında icra edilmiş en geniş kapsamlı yüz yüze bilimsel etkinlik niteliği taşımaktadır. İki güne yayılmış 34 oturum şeklinde planlanan Sempozyumda, Osmanlı bilim ve bürokrasisinde yüksek konumlara gelmiş olan Tokatlı Kemalpaşazâde’yi felsefeden kelama, fıkıhtan tefsire, hadisten tarihe, dilden edebiyata, tasavvuftan ahlaka değişik yönleriyle araştırmış olan 130 bildiri sunulmuştur. Düzenleme Kurulu Başkanı Prof. Murat Demirkol’un verdiği bilgiye göre bu bildiriler 4 cilt kitap halinde basılarak araştırmacıların ve genel okuyucuların istifadesine sunulacaktır.   Katılımcıların ortak vurgusu, Kemalpaşazâde’nin genel geçer bilgileri tekrar edip açıklayan herhangi bir âlim olmanın ötesinde, döneminde tartışma konusu olan birçok ilmî meseleyi derin bir vukufiyetle analiz edip tartıştığı, önceki görüşlerden kimilerini eleştirirken kimilerini tercih edip kanıtlamaya çalıştığı şeklindedir. Kemalpaşazâde’nin özellikle felsefe, kelam, fıkıh ve dilbilimde alanın problemlerini incelerken ilgili konuda görüş belirtmiş olan en büyük âlimleri gerektiğinde kritik etmekten kaçınmadığı görülmektedir. Felsefede İbn Sina ve NasiruddinTûsî, kelamda Seyyid Şerif Cürcanî ve Devvani, dilbilimde Sekkaki ve AbdülkahirCürcanî, fıkıhta Serahsî ve Merginânîbunlar arasında yer almaktadır. Kemalpaşazâde, yüksek ilmî otoriteleri sebebiyle dokunulmaz kabul edilen âlimlerin görüşlerini Osmanlı döneminde ilk defa eleştiri ve tartışma konusu yapmasıyla özel bir konum elde etmiştir.  Fıkıh, kelam, felsefe, tefsir, hadis, dilbilim, edebiyat ve tarih alanında 300 civarında eseri bulunan Kemalpaşazâde’nin birçok eseri basılmış olup az sayıda eseri yazma halinde bulunmaktadır. Birçok disiplinde görüşleri tez ve makalelere araştırma konusu olmuştur. Yavuz Selim ve Kanuni Süleyman döneminde aktif müderrislik, kadılık ve şeyhülislamlık görevlerinde bulunan Kemalpaşazâde, devlet işleri ve ilmî konulardaki görece sert üslubu ve ciddiyetine karşılık insani ilişkilerde oldukça mütevazı ve yumuşak huylu; bireysel dindarlığında teslimiyetçi bir insan idi. Ölümüne yakın mezarına yontulmamış taş konmasını vasiyet etmesi bunun en simgesel kanıtlarından biridir.  İlki 1985 yılında merhum vali Recep Yazıcıoğlu’nun teşvik ve himayeleriyle Tokat’ta “Seyhülislamİbn Kemal Sempozyumu” ismiyle düzenlenen Kemalpaşazâde Sempozyumu’nun üçüncüsünün önümüzdeki yıllarda yine Tokat’ta düzenlenmesi yönünde bir irade ve kararlılık sergilendiği görülmektedir.