İrfan Ünver Nasrattınoğlu
Köşe Yazarı
İrfan Ünver Nasrattınoğlu
 

Dokuzuncu Cumhurbaşkanımız Süleyman Demirel 100.Yaşında

Dokuzuncu Cumhurbaşkanımız Süleyman Demirel, 1 Kasım 1924 tarihinde, Isparta'nın Atabey ilçesine bağlı İslamköy'de doğdu. İlk öğrenimini doğduğu köyde, orta öğrenimini Afyonkarahisar’da yaptı. 1949'da İstanbul Teknik Üniversitesi inşaat fakültesinden mezun ve inşaat mühendisi oldu. Siyasete girdikten sonra kendisine Baba, Su Müdürü, Barajlar Kralı, Morisson Süleyman, Çoban Sülü, Şapka, Bir Bilen, Antrenör, Zenit Süleyman, Güniz Sokak gibi lakaplar takıldı!... Siyasi hayata, 1962 yılında, Adalet Partisi (AP) Genel İdare Kurulu üyeliği ile başladı. Mamafih, 20 Mayıs 1963 olayları sırasında "Şapkamı alıp giderim" diyerek partideki görevinden istifa etti ve Amerikan Morrison firmasının Türkiye temsilcisi olarak, parti başkanı Emekli Orgeneral Ragıp Gümüşpala vefat edene kadar müteahhitlik yaptı. 28 Kasım 1964 tarihinde toplanan AP Genel Kurulu Genel Başkanlığa Süleyman Demirel’i seçti.  Bu partiye Genel Başkan seçilmesinin ardından, kurulmasını sağladığı ve Şubat-Ekim 1965 tarihleri arasında görev yapan koalisyon hükûmetinde meclis dışından Başbakan Yardımcısı olarak görev yaptı. 10 Ekim 1965'te yapılan genel seçimlerde başında bulunduğu AP, yüzde 52 oy alarak tek başına iktidar oldu. Bu seçimlerde Isparta Milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne girdi ve Türkiye'nin 12. Başbakanı olarak hükûmeti kurdu. Bu hükûmet 4 yıl sürdü. Birinci Demirel hükümeti görev süresi içerisinde ülke, 68 öğrenci olaylarıyla sarsıldı.     10 Ekim 1969 tarihindeki genel seçimlerde de Adalet Partisi %48 oy alarak yine tek başına iktidarını sürdürdü. İkinci Demirel Hükümetinde olayların önüne geçilemedi. Bir yandan da eski Demokrat Parti mensuplarının siyasi haklarının iadesi sorunu nedeniyle Celâl Bayar çevresindeki Adalet Partisi milletvekilleri istifa ederek Demokratik Parti (1970)'yi kurdular. Bu konuyu da kullanan bazı subaylar, 9 Mart 1971 tarihinde darbe teşebbüsüne kalkışınca 1971 yılında 12 Mart muhtırası ile askeri darbe yapıldı. Demirel istifa etti, Nihat Erim hükümeti kurdu ise de kurulan hükümet, TBMM’nde güven oyu alamayınca dağıldı. 1973 yılında yapılan seçimlerde, siyasi rakibi olan Bülent Ecevit'in liderliğindeki CHP, Demirel'in AP'sinden daha çok oy aldı. 1975 yılında AP-MSP-MHP-CGP koalisyonu ile kurulan birinci Milliyetçi Cephe (MC) hükümetinde, Süleyman Demirel tekrar başbakan oldu.             1977 seçimlerinde de en çok oyu alan parti CHP olduğu halde hiç bir parti tek başına hükümet kuramadığı için., AP-MHP-MSP koalisyonu ile oluşturulan İkinci Milliyetçi Cephe Hükümetinin Başbakanı da Demirel idi. koalisyonunda başbakanlık yaptı. Ancak biyasi tarihimizde Güneş Motel Olayı diye adlandırılan operasyonla CHP, Adalet Partisinden  13 milletvekilini bakanlık vaadiyle transfer ettikten sonra İkinci MC Hükümeti düştü.              1978 başında CHP tek başına iktidar oldu. Bülent Ecevit, AP'den transfer edilen milletvekillerine bakanlık vererek Hükümeti kurdu. Bunlar arasında Güneş Öngüt ve Dr.Mete Tan gibi iki Afyonkarahisar Milletvekili de vardı. Kıbrıs Barış Harekatından sonra gelen ABD Ambargosunun getirdiği sıkıntılar, enflasyon ve ülke içindeki kimi olaylar nedeniyle halk Ecevit Hükümetinden desteğini çekmişti. Bu nedenle de  1979 ara seçimlerinde Demirel’in AP’si tek başına iktidar oldu. O aşamada Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığına Turgut Özal getirildi. 24 Ocak 1980 Türkiye’nin liberal ekonomiye geçişinde tam bir dönüm noktası oldu. 1980 yılında olayların önüne geçilemezken, eski başbakan Nihat Erim, Tekel Bakanı Gün Sazak ve Maden-İş genel başkanı Kemal Türkler yapılan suikastler sonunda öldürüldüler. 1971 muhtırası ile 1980 darbesi arasında 1975, 1977 ve 1979 yıllarında 3 defa koalisyon hükümeti kuran Süleyman Demirel, 12 Eylül darbesinden sonra bir müddet Zincirbozan askeri ceza evinde tutuklu kaldı.. 6 Eylül 1987'de yapılan halk oylaması ile siyasi yasaklar kaldırıldı. 1987'ye kadar 7 yıl yasaklı olarak siyaset dışı kalan Demirel, 24 Eylül 1987 tarihinde, Doğru Yol Partisi Genel Başkanlığı'na seçildi. 29 Kasım 1987'de yapılan genel seçimlerde Isparta Milletvekili olarak tekrar TBMM'ne girdi. 20 Ekim 1991 tarihinde yapılan genel seçimler sonrasında da, DYP ile Sosyal Demokrat Halkçı Parti'nin biraraya gelerek koalisyon kurduğu 49. T.C. Hükümeti'nde Başbakan olarak görev yaptı.. 16 Mayıs 1993 tarihinde, TBMM tarafından Türkiye'nin 9. Cumhurbaşkanı olarak seçildi. Cumhurbaşkanlığı sırasında 28 Şubat 1997 tarihli sürecinde Postmodern darbe ile karşılaştı. Bu süreçte, Başbakanlıktan istifa eden Necmettin Erbakan'ın yerine, arkasında TBMM çoğunluğu olan DYP lideri Tansu Çiller'i değil de Anavatan Partisi Başkanı Mesut Yılmaz'ı Başbakan tayin etti, sonra da bu hükümetin güvenoyu alabilmesi için bir grup DYP milletvekili partilerinden istifa ettiler. Cumhurbaşkanlığı görevini 2000 yılında dönemin Anayasa Mahkemesi Başkanı, kendisi gibi Afyonkarahisar Lisesi mezunu olan Ahmet Necdet Sezer'e devretti. 30 yaşında genel müdür, 40 yaşında önce parti genel başkanı, sonra başbakan olmuş; 12 yıla yaklaşan başbakanlık görevinde, Türkiye'nin kalkınması ve gelişmesine çeşitli hizmetlerde bulunmuş olan Demirel'in tek başına iktidar olduğu 1965-1971 döneminde Türkiye'nin ekonomisi ortalama yıllık %7 oranında büyümüştür. Türkiye'nin en genç genel müdürü, en genç başbakanı ve İsmet İnönü'den sonra en uzun başbakanlık yapmış kişisi olan Süleyman Demirel, Cumhurbaşkanlığı görevini tamamladıktan sonra aktif siyaseti bırakmıştır. 17 Haziran 2015'te, tedavi gördüğü hastanede solunum yolu enfeksiyonu ve kalp yetmezliği nedeniyle 90 yaşında hayatını kaybetti. Ölümü üzerine Türkiye'de 17-19 Haziran tarihleri arasında ulusal yas ilan edildi.             Merhum Cumhurbaşkanı ile çok kez biraraya gelebilme şansını elde etmiş, Moldova Cumhuriyeti Başkenti Kişinev’de yanında olmuştum. Onunla söyleşiler yapmış, yayımlamıştım. Doğumunun 100.yıldönümünde ona bir kez daha Allah’tan Rahmet diliyorum.
Ekleme Tarihi: 08 Mart 2024 - Cuma

Dokuzuncu Cumhurbaşkanımız Süleyman Demirel 100.Yaşında

Dokuzuncu Cumhurbaşkanımız Süleyman Demirel, 1 Kasım 1924 tarihinde, Isparta'nın Atabey ilçesine bağlı İslamköy'de doğdu. İlk öğrenimini doğduğu köyde, orta öğrenimini Afyonkarahisar’da yaptı. 1949'da İstanbul Teknik Üniversitesi inşaat fakültesinden mezun ve inşaat mühendisi oldu. Siyasete girdikten sonra kendisine Baba, Su Müdürü, Barajlar Kralı, Morisson Süleyman, Çoban Sülü, Şapka, Bir Bilen, Antrenör, Zenit Süleyman, Güniz Sokak gibi lakaplar takıldı!...

Siyasi hayata, 1962 yılında, Adalet Partisi (AP) Genel İdare Kurulu üyeliği ile başladı. Mamafih, 20 Mayıs 1963 olayları sırasında "Şapkamı alıp giderim" diyerek partideki görevinden istifa etti ve Amerikan Morrison firmasının Türkiye temsilcisi olarak, parti başkanı Emekli Orgeneral Ragıp Gümüşpala vefat edene kadar müteahhitlik yaptı.

28 Kasım 1964 tarihinde toplanan AP Genel Kurulu Genel Başkanlığa Süleyman Demirel’i seçti.  Bu partiye Genel Başkan seçilmesinin ardından, kurulmasını sağladığı ve Şubat-Ekim 1965 tarihleri arasında görev yapan koalisyon hükûmetinde meclis dışından Başbakan Yardımcısı olarak görev yaptı.

10 Ekim 1965'te yapılan genel seçimlerde başında bulunduğu AP, yüzde 52 oy alarak tek başına iktidar oldu. Bu seçimlerde Isparta Milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne girdi ve Türkiye'nin 12. Başbakanı olarak hükûmeti kurdu. Bu hükûmet 4 yıl sürdü.

Birinci Demirel hükümeti görev süresi içerisinde ülke, 68 öğrenci olaylarıyla sarsıldı.    

10 Ekim 1969 tarihindeki genel seçimlerde de Adalet Partisi %48 oy alarak yine tek başına iktidarını sürdürdü. İkinci Demirel Hükümetinde olayların önüne geçilemedi. Bir yandan da eski Demokrat Parti mensuplarının siyasi haklarının iadesi sorunu nedeniyle Celâl Bayar çevresindeki Adalet Partisi milletvekilleri istifa ederek Demokratik Parti (1970)'yi kurdular. Bu konuyu da kullanan bazı subaylar, 9 Mart 1971 tarihinde darbe teşebbüsüne kalkışınca 1971 yılında 12 Mart muhtırası ile askeri darbe yapıldı.

Demirel istifa etti, Nihat Erim hükümeti kurdu ise de kurulan hükümet, TBMM’nde güven oyu alamayınca dağıldı.

1973 yılında yapılan seçimlerde, siyasi rakibi olan Bülent Ecevit'in liderliğindeki CHP, Demirel'in AP'sinden daha çok oy aldı. 1975 yılında AP-MSP-MHP-CGP koalisyonu ile kurulan birinci Milliyetçi Cephe (MC) hükümetinde, Süleyman Demirel tekrar başbakan oldu.
            1977 seçimlerinde de en çok oyu alan parti CHP olduğu halde hiç bir parti tek başına hükümet kuramadığı için., AP-MHP-MSP koalisyonu ile oluşturulan İkinci Milliyetçi Cephe Hükümetinin Başbakanı da Demirel idi. koalisyonunda başbakanlık yaptı. Ancak biyasi tarihimizde Güneş Motel Olayı diye adlandırılan operasyonla CHP, Adalet Partisinden  13 milletvekilini bakanlık vaadiyle transfer ettikten sonra İkinci MC Hükümeti düştü.
 




           1978 başında CHP tek başına iktidar oldu. Bülent Ecevit, AP'den transfer edilen milletvekillerine bakanlık vererek Hükümeti kurdu. Bunlar arasında Güneş Öngüt ve Dr.Mete Tan gibi iki Afyonkarahisar Milletvekili de vardı. Kıbrıs Barış Harekatından sonra gelen ABD Ambargosunun getirdiği sıkıntılar, enflasyon ve ülke içindeki kimi olaylar nedeniyle halk Ecevit Hükümetinden desteğini çekmişti. Bu nedenle de  1979 ara seçimlerinde Demirel’in AP’si tek başına iktidar oldu.

O aşamada Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığına Turgut Özal getirildi. 24 Ocak 1980 Türkiye’nin liberal ekonomiye geçişinde tam bir dönüm noktası oldu. 1980 yılında olayların önüne geçilemezken, eski başbakan Nihat Erim, Tekel Bakanı Gün Sazak ve Maden-İş genel başkanı Kemal Türkler yapılan suikastler sonunda öldürüldüler.

1971 muhtırası ile 1980 darbesi arasında 1975, 1977 ve 1979 yıllarında 3 defa koalisyon hükümeti kuran Süleyman Demirel, 12 Eylül darbesinden sonra bir müddet Zincirbozan askeri ceza evinde tutuklu kaldı.. 6 Eylül 1987'de yapılan halk oylaması ile siyasi yasaklar kaldırıldı. 1987'ye kadar 7 yıl yasaklı olarak siyaset dışı kalan Demirel, 24 Eylül 1987 tarihinde, Doğru Yol Partisi Genel Başkanlığı'na seçildi.

29 Kasım 1987'de yapılan genel seçimlerde Isparta Milletvekili olarak tekrar TBMM'ne girdi. 20 Ekim 1991 tarihinde yapılan genel seçimler sonrasında da, DYP ile Sosyal Demokrat Halkçı Parti'nin biraraya gelerek koalisyon kurduğu 49. T.C. Hükümeti'nde Başbakan olarak görev yaptı..

16 Mayıs 1993 tarihinde, TBMM tarafından Türkiye'nin 9. Cumhurbaşkanı olarak seçildi. Cumhurbaşkanlığı sırasında 28 Şubat 1997 tarihli sürecinde Postmodern darbe ile karşılaştı. Bu süreçte, Başbakanlıktan istifa eden Necmettin Erbakan'ın yerine, arkasında TBMM çoğunluğu olan DYP lideri Tansu Çiller'i değil de Anavatan Partisi Başkanı Mesut Yılmaz'ı Başbakan tayin etti, sonra da bu hükümetin güvenoyu alabilmesi için bir grup DYP milletvekili partilerinden istifa ettiler.

Cumhurbaşkanlığı görevini 2000 yılında dönemin Anayasa Mahkemesi Başkanı, kendisi gibi Afyonkarahisar Lisesi mezunu olan Ahmet Necdet Sezer'e devretti.

30 yaşında genel müdür, 40 yaşında önce parti genel başkanı, sonra başbakan olmuş; 12 yıla yaklaşan başbakanlık görevinde, Türkiye'nin kalkınması ve gelişmesine çeşitli hizmetlerde bulunmuş olan Demirel'in tek başına iktidar olduğu 1965-1971 döneminde Türkiye'nin ekonomisi ortalama yıllık %7 oranında büyümüştür. Türkiye'nin en genç genel müdürü, en genç başbakanı ve İsmet İnönü'den sonra en uzun başbakanlık yapmış kişisi olan Süleyman Demirel, Cumhurbaşkanlığı görevini tamamladıktan sonra aktif siyaseti bırakmıştır.

17 Haziran 2015'te, tedavi gördüğü hastanede solunum yolu enfeksiyonu ve kalp yetmezliği nedeniyle 90 yaşında hayatını kaybetti. Ölümü üzerine Türkiye'de 17-19 Haziran tarihleri arasında ulusal yas ilan edildi.

            Merhum Cumhurbaşkanı ile çok kez biraraya gelebilme şansını elde etmiş, Moldova Cumhuriyeti Başkenti Kişinev’de yanında olmuştum. Onunla söyleşiler yapmış, yayımlamıştım. Doğumunun 100.yıldönümünde ona bir kez daha Allah’tan Rahmet diliyorum.

Yazıya ifade bırak !
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve ankhaber.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.