100. Yılımızda Bir Terzinin Gözünden ‘Model’ Atatürk

Sema KUMRULU / Mustafa Tufan Yavaş, Ankara Kızılay Bulvar Pasajı'nda, 1960 yılından beri mütevazı, küçük atölyesinde terzilik yapıyor. Mesleği gereği yüzlerce, binlerce insana dikiş dikmiş.

   ''Her zaman mesleğimi özenle yapmaya gayret ettim'' diyen Yavaş, her insanın özel olduğunu giydiklerinin de özel olması gerektiğine inanıyor.    Yıllardır Atatürk'ün giyimi ile ilgili araştırma yapan Mustafa Tufan Yavaş bakın neler anlattı:    "Büyük Atatürk yaratılanların en özeliydi. Gerek protokol, gerek spor giyimde ve günlük giysilerde model zenginliği; kravat, papyon, mendil ve baston gibi tüm aksesuarların seçilmiş olması Atatürk'ün uyum konusundaki kalitesini gösteriyor. 90 yıl önce Atamızın terzisi olmayı, ona kıyafet dikme şerefine nail olmayı kim istemezdi? Asker Atatürk'ün askeri-resmi kıyafetlerinin ona ne kadar yakıştığı fotoğraflarında görülüyor. Ben bugün onun sivil kıyafetlerini anlatmak istiyorum. Milli Mücadele ve Kurtuluş Savaşı'nın Asker Atatürk'ü, Lozan sonrası Osmanlı İmparatorluğu'nun küllerinden bir devlet yaratmış, onun yönetim biçimi olarak da Cumhuriyet seçilmişti. Şimdi sıra insanımızın ''Çağdaşlaşma'' hedefini gerçekleştirmek idi.  Kurucu lider Cumhuriyetin ilanı ile başlayan ve ölünceye kadar devam edecek olan büyük bir mücadele içine girdi. Ülke insanının yararına, çağdaş dünyaya uyumlu ve Türk Milleti'nin özelliklerine uygun devrimleri, tüm zorluklara rağmen gerçekleştirdi. Bugün onun eserleri sayesinde varız. Kıyafet düzenlemeleri bakımından yaptığı devrimlerin en önemlisi, Şapka Devrimi'dir dense de, O'nun Başkenti Ankara'da, mesleğini icra eden bir terzi olarak, konu daha geniş açıdan ele alınmalıdır. Bu konuda Ata'nın kendi giyimine önem vererek Türk insanına her zaman "İmaj Maker"lık yapması; örnek olması ilk planda değerlendirilmelidir. Atatürk, Türk insanını peçe, şalvar, potur ve çarşaftan çıkararak uygar dünyanın fertleri haline gelmesini 1925 yılında, ''Uygar ve uluslararası kıyafet, bizim için, çok cevherli milletimize layık bir kıyafettir'' diyerek ifade etmiştir. Atatürk, halkın karşısına her zaman kusursuz şıklığıyla çıkmış; milletine örnek olmuştur. Bir insan ve bir lider olarak Atatürk, zamanını aşan stili ile modayı ve sanatı büyük bir ilgiyle takip etmiştir. Ata'ya elbise diken terzilerden Leon Kondonciyan ve Terzi Arman isimlerini biliyoruz. Bunların arasında Leon Usta'nın oğlu Leons Kordonciyan da bulunuyor. Bu terziler Atatürk ölene kadar O'na smokin, redingot, frak, palto, yelekli spor takım, kruvaze takım dikmişlerdir. Ayrıca Ata'nın kendi tasarladığı modelleri ve golf ile jokey kıyafetlerini de dikmişlerdir. Fotoğraflardan Ata'nın kıyafetlerinden bol aksesuar kullandığını da görülüyor. Şapkanın tüm modellerini kullanıyor. Baston, köstekli saat, papyon, kravat ve göğüs mendilini hiç eksik etmiyor. Atatürk'ün vücut ölçülerine gelince: Boy 1.72, ayakkabı ölçüsü 42 numara, beden ölçüsü 52-54, bel ölçüsü aldığı kiloya göre değişiyor, 50-52 cm oluyor. Atatürk'ün bazı elbise modellerinin çizimini ve tasarımını kendisinin yaptığını ifade ediyor ustalar. Ceketlerin vücuda oturan slim fit, pantolonlarının bol kesim olduğu görülüyor. O yıllarda kumaşların bir kısmı yurt dışından geliyordu. Elbiseleri genellikle yünlü ve krep kumaştan üretiliyordu. Kıyafetlerini özenle seçen Ata, Allah vergisi bir duruşla adeta bir model gibi çevresindekilerden farklı gözüküyordu. Bu duruş ve tavır O'na müthiş bir karizma sağlıyordu. Milletine bir vatan ve devlet emanet ederken, aynı zamanda, çağın gereği  bir duruş ve moral de veriyordu. O'na ne kadar şükran duysak azdır. Gerçekleştirdiği ve kısa ömrüne sığdırdığı işler o kadar büyüktür ki... eserleri O'nu dünya çapında "Dahi Bir Lider" yapmıştır. Çok önem verdiği ve özen gösterdiği kıyafet konusunda tespitlerimizin başarısını okuyucuların taktirine bırakıyorum. O'nu kıyafetleri üzerinden yaptığım mesleki değerlendirmeler vesilesi ile Atatürk'ü minnet ve saygıyla anıyorum".   Mustafa Tufan Yavaş'a mesleki bilgileriyle birlikte bizi Atamızla buluşturduğu için sonsuz teşekkürler.  100. Yılımız Kutlu Olsun.